Nie bez powodu witamina D nazywana jest witaminą słońca, gdyż podstawowym jej źródłem w organizmie człowieka jest synteza skórna. W naszej szerokości geograficznej niestety w miesiącach od września do kwietnia synteza skórna nie pokrywa zapotrzebowania organizmu, a sama dieta uzupełnia ten składnik jedynie w niewielkich dawkach. Witamina D3 jest natomiast bardzo istotna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu w każdym wieku. Jak zatem zadbać o jej optymalny poziom?
Czym jest witamina D i jakie funkcje pełni w organizmie?
Witamina D należy do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Do najważniejszych form tej witaminy zaliczyć można wit. D2, która obecna jest przede wszystkim u niektórych grzybów i roślin, a także wit. D3, występującą w organizmach zwierzęcych. Witamina D dla dorosłych jest nie mniej istotna niż dla dzieci. W każdej grupie wiekowej jest to substancja, która odgrywa istotną rolę w funkcjonowaniu organizmu oraz utrzymaniu go w odpowiedniej kondycji zdrowotnej.
Ze względu na swoje właściwości witamina D bierze udział w utrzymaniu prawidłowej kondycji kości i zębów. Jest również bardzo ważna dla prawidłowej pracy układu odpornościowego, poza tym ma istotne znaczenie, jeśli chodzi o pracę mięśni (w tym mięśnia sercowego) i prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Witamina D ma również znaczenie dla procesów krzepnięcia krwi, poza tym wspomaga wchłanianie wapnia oraz regulację gospodarki wapniowo-fosforanowej.
Źródła witaminy D – czyli skąd czerpie ją nasz organizm naturalnie?
Podstawowe źródło witaminy D w organizmie człowieka to synteza skórna, do której dochodzi na skutek ekspozycji odkrytej i niezabezpieczonej filtrami ochronnymi skóry na promieniowanie słoneczne. Wystarczy już 15-20 minut takiej ekspozycji dziennie (z odsłoniętym około 20% obszarem ciała), by można było dostarczyć do organizmu odpowiednią dawkę witaminy D. W naszej szerokości geograficznej możliwe jest to jednak wyłącznie w okresach od kwietnia do września (najlepiej w godzinach 10-15), gdy dni są słoneczne, a kąt padania promieni słonecznych optymalny. W pozostałych miesiącach synteza skórna jest w naszej szerokości geograficznej niewystarczająca.
W niewielkich ilościach witamina D czerpana jest również z diety. Do źródeł witaminy D w diecie zaliczyć można ryby, w tym szczególnie łososia i węgorza, a także makrelę i śledzie. Witaminę D w składzie ma również ser żółty i żółtko, a oprócz tego grzyby shitake oraz mleko.
Suplementacja wit. D3 – kiedy jest zalecana?
Ze względu na to, że synteza skórna w miesiącach od września do kwietnia nie jest w stanie pokryć zapotrzebowania organizmu, zaleca się w tym czasie wybrać odpowiedni, uzupełniający jej poziom suplement. Witamina D powinna być przez niektóre osoby suplementowana cały rok, ale dotyczy to jedynie tych pacjentów, którzy w ograniczonym stopniu przebywają z odkrytym ciałem w miesiącach letnich na słońcu, czy też osób starszych bądź ze szczególnymi potrzebami.
Dawkę potrzebnej w suplementacji witaminy D należy dostosować do wieku pacjenta i jego masy ciała, a także do pory roku, rodzaju przyjmowanej diety, a nawet do stylu życia danej osoby i nasilenia ewentualnych niedoborów. Zanim jednak zostanie wybrana witamina D3 2000, czy też jej większa bądź mniejsza dawka, rozsądnym pomysłem będzie wykonanie oznaczenia witaminy D w surowicy przed rozpoczęciem suplementacji. W ten sposób łatwiej będzie dobrać potrzebną dawkę produktu do potrzeb organizmu. Pacjentom dorosłym zwykle zalecane jest przyjmowanie dawki 800-2000 IU witaminy D dziennie. Seniorom w wieku powyżej 75 lat zaleca się już natomiast dawkę 2000-4000 IU. Ostateczną dawkę potrzebnej witaminy D najlepiej jednak skonsultować z lekarzem, gdyż zapotrzebowanie poszczególnych pacjentów może się różnić.
Jakie mogą być skutki zaniechania suplementacji witaminy D?
Niedobory witaminy D dotyczą szerokiego grona osób dorosłych i w podeszłym w wieku, poza tym nie należą do rzadkości, jeśli chodzi o dzieci i młodzież. Brak wdrożenia suplementacji witaminy D3 na czas może wiązać się z pojawieniem się objawów niedoborów tej witaminy oraz poważnych powikłań niedoborów. Zaliczyć można do nich krzywicę u dzieci, a także osteoporozę oraz osteomalację u osób dorosłych. Na tym nie koniec, gdyż witamina D3 w zbyt małych dawkach może zwiększać ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia i neurodegeneracyjnych, a także depresji, zaburzeń układu odpornościowego, czy też chorób autoimmunologicznych. Niedobory witaminy D zwiększają ryzyko wystąpienia cukrzycy obu typów, poza tym mogą wpływać na osłabienie funkcji poznawczych.
O tym, że witamina D występuje w organizmie w niedostatecznych ilościach, informować mogą różnego rodzaju objawy. Zaliczyć można do nich bóle kości oraz bóle mięśni, a także większą predyspozycję do złamań, osłabienie odporności, a oprócz tego ogólne zmęczenie. Na niedobór tej witaminy wskazywać mogą również choroby przyzębia oraz utrata apetytu, a oprócz tego biegunka oraz bezsenność. Z suplementacją nie należy jednak przesadzać, gdyż zarówno niedobór, jak i nadmiar witaminy D w organizmie może być szkodliwy, skutkując zaburzeniami pracy serca i układu nerwowego, a także innymi powikłaniami.
