Zapalenie zatok przynosowych rozwija się najczęściej w wyniku infekcji wirusowej. To powszechne schorzenie, które ze względu na lokalizację i zbliżony zestaw objawów często bywa mylone z przeziębieniem. Jednak niektóre dolegliwości są charakterystyczne typowo dla zapalenia zatok. Które objawy wskazują na tę chorobę?
Przyczyny rozwoju zapalenia zatok przynosowych
Zapalenie zatok wynika zwykle z infekcji wirusowej, która atakuje błonę śluzową górnych dróg oddechowych. Czasem za zakażenie odpowiadają bakterie, jednak zwykle pojawiają się one wtórnie do wirusów. Dodatkowo niektóre czynniki mogą zwiększać ryzyko rozwoju zapalenia zatok. Należą do nich np.:
- alergie,
- wady anatomiczne nosa,
- choroba refluksowa przełyku,
- zaburzenia odporności,
- narażenie na czynniki drażniące, np. dym tytoniowy[1].
Charakterystyczne objawy zapalenia zatok
Do rozpoznania zapalenia zatok niezbędna jest obecność co najmniej dwóch objawów, z których jednym powinien być obrzęk nosa lub katar. Może być on wodnisty lub spływać po tylnej ścianie gardła – jego charakter zwykle zmienia się wraz z postępem infekcji.
Oprócz tego zapaleniu zatok towarzyszą zwykle ból i uczucie rozpierania twarzy, a także upośledzenie lub całkowita utrata węchu. Ponadto skóra na czole, policzkach i wokół oczu może być bardziej wrażliwa na dotyk. Objawy te wynikają z nagromadzenia się w zatokach gęstej wydzieliny, której organizm nie jest w stanie efektywnie usuwać.
Inne dolegliwości, jakie mogą towarzyszyć tej chorobie, to:
- ból głowy, który nasila się podczas schylania,
- osłabienie,
- gorączka,
- ucisk lub ból uszu,
- nieprzyjemny zapach z ust[2].
Jak leczyć zapalenie zatok?
Ponieważ głównym problemem w zapaleniu zatok przynosowych jest zalegająca w nich, gęsta i lepka wydzielina, leczenie w dużej mierze skupia się na jej usunięciu. W tym celu stosowane są leki ziołowe, które poprzez upłynnienie śluzu mogą złagodzić objawy zapalenia zatok. Takie preparaty bazują np. na kompozycji olejków eterycznych:
- eukaliptusowego,
- mirtowego,
- pomarańczowego,
- cytrynowego.
Ich działanie opiera się na nasilaniu wydzielania do zatok rzadkiego płynu, który miesza się z obecnym w nich śluzem i zmienia jego konsystencję, przez co staje się łatwiejszy do usunięcia. Dodatkowo olejki wzmacniają ruchy rzęsek obecnych na nabłonku dróg oddechowych, których zadaniem jest transport wydzieliny na zewnątrz. Dzięki temu wspomagają oczyszczanie zatok z zalegającego śluzu, co przywraca ich fizjologiczne funkcje[3].
Oprócz kapsułek doustnych możesz też zastosować preparaty miejscowe, np.:
- inhalacje – wykorzystaj do nich hipertoniczny roztwór chlorku sodu o stężeniu 3%, który wspomaga upłynnianie wydzieliny w zatokach,
- aerozole do nosa – preparaty z ksylo- lub oksymetazoliną mogą doraźnie obkurczyć naczynia krwionośne w śluzówce nosa i ułatwić oddychanie. Jednak pamiętaj, żeby nie stosować ich dłużej niż 7 dni, ponieważ mogą nadmiernie przesuszyć błonę śluzową,
- płukanie zatok – w aptekach znajdziesz zestawy składające się ze specjalnej butelki oraz saszetek, z których przygotowuje się roztwór. Taki zabieg pomaga oczyścić i nawilżyć zatoki.
Nie należy lekceważyć ostrego zapalenia zatok przynosowych. Nieprawidłowo leczone może przekształcić się w przewlekłe schorzenie, znacznie trudniejsze do opanowania. Dlatego w razie wystąpienia charakterystycznych objawów warto szybko wprowadzić odpowiednie leczenie.
[1] Wachnicka-Bąk, A., Lipińska-Opałka, A., Będzichowska, A., Kalicki, B., & Jung, A. (2014). Zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych – jedno z najczęstszych zakażeń górnych dróg oddechowych. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 10(1): 25-31.
[2] Rapiejko P., Talik P., Jurkiewicz D., Nowe możliwości leczenia ostrego zapalenia zatok przynosowych zgodnie z EPOS 2020, Otolaryngologia Polska 2021, 76(1): 29-39.
[3] Nurzyńska-Wierdak, R. (2015). Terapeutyczne właściwości olejków eterycznych. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, 25(1): 1-19.
